انفاركتوس ميوكارد (سكته قلبي)
ماهيت بيماري:
انفاركتوس ميو كارد زماني روي ميدهد كه عروق كرونر قلب دچار كاهش ناگهاني يا قطع كلي جريان خون شده و اجازه عبور خون كافي را به عضله قلب نميدهد.
علل و عوامل مستعد كننده انفاركتوس ميوكارد:
سابقه فاميلي / سن و جنس / هايپر تانسيون(فشار خون) / داشتن اضافه وزن و چاقي / هايپر ليپيدمي(چربي خون) / بيماري مزمن كليوي / رژيم غذايي نامناسب شامل رژيم پرچرب و پر نمك / ديابت / سيگار / عدم ورزش و فعاليت كافي / زندگي همراه با عصبانيت زياد و استرس / قرص ضد بارداري خوراكي به مدت 10 سال همراه با مصرف دخانيات و چاقي
علائم و نشانهها:
- درد و احساس ناراحتي در قفسه سينه كه معمولا بيشتر از 10دقيقه طول ميكشد.
- درد در گردن، فك ،گلو ، شانهها و بازوي چپ يا پشت
- تنگي نفس، ضعف و سرگيجه و بيقراري
- اضطراب، هيجان، انكار و عصبانيت
- تعريق، تهوع همراه با نشانه هاي فوق
- كاهش فشار خون و كاهش تعداد نبض (تغييرات علائم حياتي)
روشهاي تشخيصي:
مددجو را از امكان انجام پروسيجرهاي متعدد براي كمك به تشخيص شرايط آگاه كنيد. در مورد هدف، احساس معمول و يا احساس احتمالي و مراقبتهاي قبل و بعد از انجام هر روش توضيح دهيد.
آزمايش خون / راديوگرافي قفسه سينه(براي تعيين اندازه قلب) / الكتروكارديوگرام يا نوار قلب (ECG) / اكوكارديوگرام / تست ورزش / آنژيوگرافي (جهت بررسي تنگي عروق) / CT، آنژيوگرافي / آنژيوپلاستي (PTCA) / فنرها يا استنتهاي كرونري(PCI) / جراحي قلب(CABG)
درمان عمومي:
هدف از درمان سكته قلبي، جلوگيري از پيشرفت حمله قلبي و نيز كاهش بار قلب و پيشگيري از عوارض قلبي است. درمان با استراحت مطلق و اكسيژن درماني شروع و به دنبال آن داروهاي ضد درد قوي مثل مورفين تجويز ميشود. سپس سريع درمان با نيترو گليسيرين وريدي جهت كاهش بار قلبي شروع شده و به دنبال آن در صورت صلاحديد پزشك متخصص قلب از داروهاي ضد انعقاد (ضد لخته) به صورت وريدي استفاده ميشود. اين داروها شامل استرپتوكيناز، هپارين و … ميباشد.
به اميد داشتن قلبي سالم با رعايت نكات زير:
رژيم غذايي:
- به مدت 24ساعت پس از آنفاركتوس رژيم مايعات و سپس به تحمل رژيم قلبي شروع ميشود. در ابتدا از مصرف غذاهاي خيلي گرم و سرد خودداري كند.
- وعدههاي غذايي با حجم كم در دفعات متعدد
- در مورد نفش رژيم غذايي در تعديل سطح كلسترول خون توضيح دهيد. چربيهاي اشباع (جامد) مانند: مارگارين، كره، روغن جامد، پيه و … باعث افزايش كلسترول خون (LDL) ميشود. بهتر است از رژيم غذايي حذف شوند. چربيهاي غير اشباع (مايع) مانند: انواع روغنهاي مايع گياهي مثل ذرت، آفتابگردان، سويا، زيتون، كنجد و … مصرف اين چربيها كلسترول مفيد خون (HDL) را افزايش داده و براي سلامت قلب و عروق مفيد اند.
- دو نوع مهم اين چربيها، امگا3 (در غذاهاي دريايي بخصوص ماهيهاي چرب مثل ساردين، خالي مخالي و قزل آلا) و نيز در دانههاي گياهي و مغزها (مثل گردو) يافت ميشوند و امگا6 (در انواع روغن مايع مثل ذرت و سويا، زيتون، كنجد، آفتابگردان و روغن ماهي كه داراي اسيدچرب امگا3 هست و به كاهش كلسترول كمك ميكند)هستند.گوشت قرمز حاوي LDL (كلسترول بد) است، مصرف آن به مقدار كم توصيه ميشود.
- گوشتهاي ارگاني مانند: جگر، قلوه و مغز نيز حاوي كلسترول زيادي هستند و تا حد امكان سعي شود از مصرف آنها اجتناب شود.
- مرغ بوقلمون نيز از منابع خوب پروتئين و بسيار كمچرب هستند. برداشتن پوست و لايه چربي زيرين آنها ميتواند بطور قابل توجهي محتوي چربي اين مواد غذايي را كاهش دهد.
- ماهي داروي جهاني قلب ميباشد. از آترواسكلروزيس جلوگيري ميكند و سطح تري گليسيريد را پايين ميآورد و (HDL) كسترول خوب را بالا ميبرد. كساني كه از غذاهاي دريايي، زياد استفاده ميكنند كمتر دچار بيماريهاي قلبي ميشوند.
- در صورت چاقي وزن خود را كاهش دهيد. دو راه مناسب براي كاهش وزن، محدود كردن كالري مخصوصا چربي و انجام فعاليت و ورزش ميباشد.
- منع مصرف قرصهاي رژيمي براي كاهش وزن
محدوديت در مصرف نمك و دريافت غذاهاي غني از چربي اشباع شده مثل: تخممرغ، گوشتقرمز و احشاء، سوسيس، همبرگر، روغنهاي اشباع شده مانند كره و خامه، چربيهاي حيواني، غذاهاي سرخ كرده،انواع سس، لبنيات پرچرب، الكل، كاكائو، مقادير زياد آجيل و دانههاي روغني و غذاهاي نفاخ، توصيه ميشود.
- كباب يا بريان كردن و آبپز كردن غذا بجاي سرخ كردن
- كاهش مصرف كافئين، قهوه، نوشابههاي كولا، كاكائو و سديم به كم كردن فشار خون كمك ميكند.
- قبل از استفاده از غذاهاي آماده برچسب آن را از نظر ميزان چربي و سديم كنترل نمايد و موقع مصرف از نمك استفاده نكند. براي طمع دادن به غذا از آبليمو، سركه، ميوه و سبزيجات معطر استفاده نمايد.
- كل چربيهاي رژيم غذايي كمتر از 30% كل كالري باشد. استراحت بعد از صرف غذا
- محدوديت قند غذاها هميشه مدنظر قرار گيرد.
- مصرف غذاهاي سبك و وعدههاي غذايي با حجم كم.
- غذا را آهسته خورده و كاملا بجود. پرهيز از پرخوري و قبل از احساس سيري كامل، دست از غذا بكشد.
- مصرف سويا، لوبياسبز و قرمز، نان گندم، برنج، غلات، سبوس جو، سبزيجات برگدار سبز، گل كلم، سالاد، سيب، گلابي، ميوهوآبميوه تازه، توت ها، مركبات، ماهي، شيروماست بدون چربي(كمك به كاهش آترواسكلروز) فيبر موجود در برخي خاصيت ملين و پيشگيري از يبوست.
آموزشهاي خود مراقبتي اختصاصي:
– آموزشها را بصورت كتبي و شفاهي به بيمار و مراقبت كننده او ارائه دهيد.
– ابتلا به آنفاركتوس ميوكارد زندگي روزمره را مختل ميكند بنابراين بايد جهت درمان مناسب راهنمايي شود.
– كنترل نبض درمواقع ضروري(قبلازاستفاده دارو،ورزش)
– خودداري از انجام فعاليتهاي شديد و ناگهاني،راهرفتن و ورزشكردن درهواي خيليگرم يا خيلي سرد و طوفاني، هواي آلوده، رطوبتزيادو ارتفاعات بلافاصله بعدازصرف غذا.
– لزوم استراحت در اتاق گرم و راه رفتن آهستهتر در هواي سرد با لباس گرم.
– قبل از انجام فعاليتي كه آنژين را تحريك ميكند (فعاليت ورزشي، بالا رفتن از پله، فعاليت جنسي، قرار گرفتن در سرما) مصرف داروهاي تجويز شده مثل نيتروگيليسيرين.
– استراحت در زمان احساس درد قفسه سينه، سر رو به بالا و تنفس آرام و عميق و مصرف داروي نيترو گيليسيرين و استراحت تا زمان رفع درد. مصرف قرص هر 5دقيقه و اگر بعد از 3بار مصرف قرص، درد آنژيني برطرف نشود . بيش از 20 دقيقه ادامه يابد به نزديكترين مركز اورژانس مراجعه كند.
– ترك سيگار زيرا استعمال باعث سريع كار كردن قلب و تنگ شدن عروق خوني و كاهش اكسيژن رساني به قلب و اثرات نيكوتين بر سيستم قلب.
– با توجه به اينكه داروهاي قلبي تغييراتي در الكتروليتهاي خون دارد آزمايشهاي دورهاي را انجام دهيد.
– دوري از عوامل استرسزا به دليل تشديد بيماري.
– امكان فعاليتهاي جنسي بعداز 4-8 هفته بعداز ترخيص كه فعاليت در حد متوسط، يعني بالا رفتن از دو رديف پله محسوب ميشود.
جهت كاهش ميزان استرس: اجتناب از سروصدا و شلوغي و رانندگي طولاني و پراسترس / تغيير شغلهاي پر استرس/ورزش و استراحت كافي/ داراي سرگرميهاي لذت بخش/تمرين تنفس عميق و تنآرامي با يوگا و پيادهروي.
